Pojmovnik iz domena građevinarstva i arhitekture IV deo
Pred Vama je nastavak Pojmovnika vezanog za građevinarstvo, arhitekturu, potrošnju energije, energetsku efikasnost i zaštitu životne sredine. Prva tri dela Pojmovnika možete čitati na linkovima: I deo, II deo, III deo.
Naša redakcija napisala je ovaj Pojmovnik na srpskom i engleskom jeziku s namerom da vam olakšamo čitanje stručne literature vezane za potrošnju energije, energetske efikasnosti i zaštitu životne sredine u domenu građevinarstva i arhitekture.
P
PAMETAN GRAD
Grad koji je projektovan, planiran i kojim se upravlja tako da troši manje energije od uporedivih, „konvencionalnih“ gradova i da, sistemima ugrađenim u njegove ulice, aktivno podstiče ili podržava energetski efikasno ponašanje svojih stanovnika.
SMART CITY
City which is designed, laid out and manager to consume less energy than comparable “conventional” cities and that, by the systems incorporated in its streets, actively encourages or supports the energy efficient behaviour of its occupants.
PANELNI SOLARNI KOLEKTOR
Solarni kolektor koji je posebno namenjen da apsorbuje sunčevu svetlost za obezbeđenje toplotne energije.
SOLAR PANEL COLLECTOR
Solar collector specifically intended to absorb sunlight to provide heat.
PASIVNA KUĆA
Zgrada koja se ne oslanja na instalacije sistema aktivnog mehaničkog grejanja, hlađenja ili ventilacije da bi obezbedila komforno, zdravo okruženje u unutrašnjosti.
PASSIVE HOUSE
Building that does not rely on the installation of active mechanical heating, cooling of ventilation systems to ensure a comfortable, healthy indoor environment.
PERIOD POVRAĆAJA INVESTICIJE
Period vremena potreban da prihodi od neke investicije otplate iznos originalne investicije.
PAYBACK PERIOD
Period of time required for the returns from an investment to “repay” the sum of the original investment.
PIJAĆA VODA
Voda koja je zadovoljavajuća za piće, kulinarske svrhe i koja ispunjava zahteve relevantnog zakonodavstva zdravstvenih organa.
POTABLE WATER
Water that is satisfactory for drinking, culinary and domestic purposes and that meets the requirements of relevant health authority legistation.
PODZEMNA VODA
Voda koja je ispod površine zemlje u zoni zasićenja i u direktnom kontaktu sa zemljištem ili podoraničnim slojem.
GROUND WATER
Water which is below the surface of the ground in the saturation zone and in direct contact with the ground or subcoil.
POKAZATELJ ODRŽIVOSTI
Pokazatelj koji obuhvata ogroman raspon tema koje su vezane za održivost, uključujući i očekivanje prirodnih resursa, kvalitet vazduha, nivoa buke, zdravlja i bezbednost, ekonomsku konkurentnost i zapošljavanje.
SUPSTAINABILITY INDICATOR
Indicator which covers a vast range of subjects related to sustainability, including the preservation of natural resources, air quality, noise levels, health and safety, economic competiveness and employment.
PONOVNO DOBIJANJE RESURSA
Ekstrakcija korisnih materijala ili energija iz čvrstog otpada.
RESOURCE RECOVERY
Extraction of useful materials or energy from solid waste.
POŠUMLJAVANJE
Sadnja novih šuma na zemljištima na kojima se nikada ranije, u zabeleženoj istoriji, nije nalazila šuma.
AFFORESTATION
Planting of new forests on lands which have never, in recorded history, contained forests.
POTENCIJAL GLOBALNOG ZAGREVANJA
Faktor koji opisuje uticaj energije zračenja jedne masene jedinice datog gasa s efektom staklene bašte u odnosu na neku ekvivalentnu jedinicu ugljen dioksida tokom datog perioda vremena.
GLOBAL WARMING POTENTIAL
Factor which describes the radiative forcing impact of one mass-based unit of a given greenhouse gas relative to an equivalent unit of carbon dioxide over a given period of time.
POTRAŽNJA ENERGIJE
Količina energije koju troši neka zgrada da bi zadovoljila sve svoje energetske potrebe kako bi svojim stanarima obezbedila komforan život ili unutrašnje radno okruženje.
ENERGY DEMAND
Amount of energy consumed by a building to fulfil of its energy needs to provide its occupants with a comfortable living or working internal environment.
PRENOŠENJE DNEVNOG SVETLA
Odnos količine svetlosti koja se prenosi kroz prostor i količine svetlosti koja pada na njegovu spoljašnju površinu.
DAYLIGHT TRANSMITTANCE
Ratio of the amount of light transmitted throuhg a window divided by the amount of light incident on its surface.
PREOSTALI RADNI VEK
Predviđeni preostali radni vek neke zgrade ili dela konstrukcije u fazi njenog korišćenja.
RESIDUAL SERVICE LIFE
Predicted remaining service life of a building or structure part way through it use phase.
PRILAGOĐAVANJE KLIMATSKIM PROMENAMA
Zajednički napor potreban da se osmisle nove strategije, politike, tehnologije, materijali i metode kojima bi se pomoglo ljudskoj rasi da se izbori sa posledicama klimatskih promena.
ADAPTATION TO CLIMATE CHANGE
Collective effort that is needed to devise new strategies, policies, technologies, materials and methods to assist the human race to cope with effects of climate change.
PRIMARNA SIROVINA
Materijal koji potiče iz prirode i nalazi se u neprerađenom ili minimalno prerađenom stanju.
PRIMARY RAW MATERIAL
Material that came from nature and is in an unprocessed or minimally processed state.
PRINCIP ZAGAĐIVAČ PLAĆA
Koncept po kome oni koji prouzrokuju štetu po životnu sredinu snose troškove sprečavanje iste ili nadoknađuju štetu.
POLLUTER PAYS PRINCIPLE
Concept whereby those who cause environmental change bear the costs of avoiding it or compensating for it.
PRIRODNI KAPITAL
Proširenje ekonomskog pojma kapitala (proizvedena sredstva proizvodnje) na ekološke robe i usluge.
NATURAL CAPITAL
Extension of the economic notion of capital (manufactured means of production) to environmental goods and services.
PRIRODNI RESURS
Korisni materijal koji se javlja u prirodi unutar životnih sredina koje postoje relativno neporemećene od strane ljudi.
NATURAL RESOURCE
Useful material which occurs naturally withim environments that exist relatively undisturbed by mankind.
PRIRODNO HLAĐENJE
Korišćenje dotoka spoljnog vazduha u zgradi, kako bi se obezbedila ventilacija i hlađenje prostora. Sinonimi – Prirodna ventilacija.
NATURAL COOLING
Use of outdoor air flow into buildings to provide ventilation and space cooling. Synonyms – Natural ventilation.
PROCENA UTICAJA NA ŽIVOTNU SREDINU
Procena mogućeg uticaja – pozitivnog ili negativnog koji predloženi projekat može da ima na životnu sredinu, a koji se sastoji od prirodnih, društvenih i ekonomskih aspekata.
ENVIRONMENTAL IMPACT ASSESSMENT
Assessment of the possible impact – positive or negative – that a proposed project may have on the environment, together consisting of the natural, social and economic aspects.
PROCES IZGRADNJE
Proces kojim se projekti građevinskih radova sa papira ili računara prevode u stvarnost na nekom konkretnom gradilištu.
CONSTRUCTION PROCESS
Process by which paper or computer based designs for constructions works are translated into reality on a particular site.
PROGRAM ODRŽIVIH GRADOVA
Program UN – HABITAT/UNEP ustanovljen početkom 1990-ih za jačanje kapaciteta u urbanom ekološkom planiranju i upravljanju.
SUSTAINABLE CITIES
Programme UN – HABITATION/UNEP programms established in the early 1990s to build capacity in urban environmental planning and management.
PROIZVODNJA ELEKTRIČNE ENERGIJE MALIH RAZMERA
Proizvodnja električne energije od strane pojedinaca, preduzeća ili zajednica – u malim instalacijama, generalno iz obnovljivih izvora.
SMALL SCALE GENERATION OF ELECTRICITY
Generation, by individuals, businesses or communities of electricity in small sized installation, generally from renewable sources.
PROJEKAT SA PASIVNOM SOLARNOM ENERGIJOM
Projekat zgrade koja za grejanje i hlađenje korišćenih prostora u toj zgradi koristi energiju Sunca. Sinonimi – Sistem projektovanja sa pasivnom solarnom energijom – Sistem sa pasivnom solarnom energijom – Sistem sa pasivnom solarnom energijom za grejanje.
PASSIVE SOLAR DESIGN (PSD)
Building design which uses the sun’s energy for the heating and cooling of occupied spaces in the building. Synonyms – Passive solar design system. Passive solar energy system. Passive solar heat system.
PROJEKTNI KRITERIJUMI
Niz uslova i zahteva moraju da ispune arhitekte kada projektuju bilo koju zgradu ili urbani prostor.
DESIGN CRITERIA
Set of conditions and requirements which must be met in architects when designing any building or urban space.
PROJEKTOVANJE PASIVNE ZGRADE
Pristup projektovanju zgrade u kome se nastoji da se zadovolje sve energetske potrebe za komforno korišćenje, bez pribegavanja aktivnim sistemima za održavanje unutrašnjeg okruženja.
PASSIVE BUILDING DESIGN
Building design approach which seeks to fulfil all of the energy needs for comfortable use without resorting to active systems for the maintenance of the indoor environment.
PROJEKTOVANJE DNEVNOG SVETLA
Specifičan pristup projektu neke zgrade kojim se osigurava da se postigne komforan, prihvatljiv ambijent enterijera koristeći prirodnu svetlost (i prirodnu ventilaciju), čime se smanjuju upotrebe za veštačkim osvetljenjem i energijom vezanom za njega, kao i odgovarajući uticaj na klimatske promene.
DAILIGHT DESIGN
Specific approach to the design of a building that ensures that a comfortable, acceptable indoor environment is achieved using natural light (and natural ventilation), thus reducing the demand for artifical lighting and its related energy and climate change impact.
PROPUSTLJIVOST
Stepen do koga neki fluid može da prolazi kroz neki porozni medijum.
PERMEABILITY
Degree to which a fluid can flow through a porous medium.
Autor teksta: Prof. dr D. Škobalj
Naslovna fotografija:Photo by Dominika Roseclay from Pexels