Rečnik pojmova klimatizacije i ventilacije

Područje nauke i tehnike koje obuhvata ventilaciju i klimatizaciju naročito je dinamično i stalno se pojavljuju nova rešenja kako bi čovekov svakodnevni život bio lepši, bolji i ugodniji. Prilikom čitanja raznih materijala vezanih za ovu problematiku postoje odgovarajuće nejasnoće oko tumačenja određenih pojmova. U tu svrhu je napisan kratki rečnik pojmova koji će Vam omogućiti lakše razumevanje ove problematike.

A

Adijabatsko ovlaživanje – proces ovlaživanja kod kojeg entalpija ostaje konstantna.
Akustika – nauka o zvuku, odnosno deo fizike koji proučava zakone zvuka i sluha.
Apsolutna vlažnost – odnos mase vlage (vode, vodene pare) u vazduhu i mase suvog vazduha; naziva se udelom ili sadržajem vlage.
Apsorpcija – fizički proces kojim neka čvrsta materija upija, odnosno na sebe preuzima čestice tečnosti, gasova ili drugih čvrstih materija; sposobnost neke materije za preuzimanje zvučnih vibracija i njihovim pretvaranjem u toplotu.
ASHRAE – Američko društvo inženjera grejanja, hlađenja i klimatizacije.

B

Brzina strujanja vazduha – brzina kojom vazduh struji po prostoriji kroz kanalni razvod sistema ventilacije i klimatizacije, kroz istrujne otvore, rešetke itd, meri se anemometrom.
Buka – svaki ton, zvuk ili šum koji predstavlja smetnju; posmatra se i kao zvučna vibracija i kao subjektivan osećaj.

C

Centralna ventilacija – sistem koji omogućava prozračivanje i odzračivanje (dovođenje svežeg i odvođenje zaprljanog vazduha) po celoj zgradi.
Centralni sistemi ventilacije i klimatizacije – sistemi ventilacije i klimatizacije kod kojih se na jednom mestu nalazi priprema vazduha i sistemi (uređaji) koji omogućavaju grejanje i/ili hlađenje nakon čega se vazduh kanalnim razvodom dovodi do prostorija te iz njih odvodi nazad u sistem za pripremu (klima-komoru) ili u okolinu.

D

Dijagram vlažnog vazduha – dijagram koji prikazuje promene stanja vlažnog vazduha; naziva se i Mollierovim dijagramom ili h-x dijagramom (na apscisi se nalazi sadržaj vlage, a na ordinati entalpija).
DIN – Nemački institut za standarde – nemački standard.Direktno hlađenje – hlađenje kod kojeg je vazduh u direktnom kontaktu (tačnije preko izmenjivačkih površina) sa radnom materijom; naziva se i direktnim hlađenjem.

E

EN – evropski standard.
Energija – fizička veličina koja opisuje unutrašnje međudelovanje i stanje čestica nekog tela i njegovo međudelovanje sa drugim telima odnosno sposobnost obavljanja rada.
Entalpija – fizička veličina određena zbirom unutrašnje energije i proizvoda pritiska i zapremine nekog tela, naziva se i sadržajem toplote.

F

Filter – deo sistema ventilacije i klimatizacije ili klima-uređaja koji služi za odvajanje mehaničkih zaprljanja iz vazduha.
Frekvencija – fizička veličina koja opisuje broj oscilacija u sekundi.

G

Gas – jedan od jedan od tri oblika agregatnih stanja materije prema tzv. Prandtlovoj definiciji. Kod gasova ne dolazi ni do kakvog otpora polaganoj promeni oblika ako su u unutrašnjoj ravnoteži.
Grejač – deo sistema ventilacije i klimatizacije ili klima uređaja koji služi za grejanje vazduha, može biti električni, toplovodni, sa korišćenjem toplote zaprljanog vazduha ili izveden zamenom uloga isprivača i kondenzatora.
Grejanje vazduha – postupak kojim se vazduh greje na željenu temperaturu.
Gustina – fizička veličina određena odnosom mase i zapremine.

H

Hladnjak – deo sistema ventilacije i klimatizacije ili klima-uređaja koji služi za hlađenje vazduha.

I

Idealan gas – pojednostavljen opis gasa, odnosno njegovog ponašanja, prikladan za tehničke primene.

IEC – Međunarodno elektrotehničko telo, Standard Međunarodnog elektrotehničkog tela.
Indirektno hlađenje – hlađenje kod kojeg vazduh nije u direktnom kontaktu sa radnom materijom, već se koristi dodatni prenosnik toplote (najčešće voda); naziva se i indirektnim ili posrednim hlađenjem.
Indukcioni uređaj – deo sistema ventilacije i klimatizacije koji koristi vazduh i vodu kao prenosnike energije i kojim se omogućava grejanje, hlađenje i mešanje dela vazduha iz prostorije (recirkulacionog vazduha) sa delom svežeg spoljnjeg ili pripremljenog vazduha pri čemu se za mešanje njihovih struja koristi indukcioni (usisni) efekat.Industrijska ventilacija i klimatizacija – sistemi ventilacije i klimatizacije u raznim proizvodnim pogonima čiji su zadaci ostvarivanje osećaja ugodnosti kod osoba koje u takvim prostorima borave, te zadovoljavanje određenih zahteva proizvodnog procesa.
ISO – Međunarodna organizacija za standardizaciju, međunarodni standard.
Isparivač – uređaj, odnosno deo rashladnog sistema u kojem dolazi do isparavanja radne materije, pri čemu se iz neposredne okoline uzima toplota.
Istrujni otvor – deo sistema ventilacije i klimatizacije ili klima-uređaja kroz koji pripremljeni ili sveži vazduh ulazi u prostoriju.
Izmena toplote – fizički proces do kojeg dolazi zbog razlike u temperaturi; odvija se na tri načina: provođenjem, konvekcijom i zračenjem.
Izmena vazduha – proces kojim se određena količina „zaprljanog” vazduha iz prostorije izvodi, dok se u nju istovremeno dovodi odgovarajuća količina svežeg vazduha ili pripremljenog vazduha.
Izmenjivač toplote – uređaj u kome dolazi do izmene toplote između dve ili više materija, npr. između prenosnika toplote (vode, vazduha, radne materije, itd.) i neposredne okoline.
Izolacija – postupak ili sredstvo kojim se smanjuje toplotni tok ili nivo zvučnog pritiska.

K

Kvalitet vazduha – sastav vazduha s obzirom na udeo raznih materija koje ga prljaju, a koje mogu biti živog ili neživog porekla.
Kanalni razvod – deo sistema ventilacije i klimatizacije kojim se vazduh dovodi od klima-komore do prostorija, iz njih odvodi u okolinu ili nazad u klima-komoru.
Kiseonik – hemijski element, gasovita materija neophodna za život na Zemlji koja čini oko 21 % zapreminskog udela vazduha.
Klima – ukupne vremenske prilike ili vremenska stanja u nekom području tokom dužeg perioda (najčešće 30 godina).
Klimatska područja – geografska područja sa sličnim klimatskim karakteristikama.
Komforna ventilacija i klimatizacija – sistemi ventilacije i klimatizacije u stambenim, kancelarijskim, poslovnim, trgovačkim, javnim i sličnim prostorima, čiji je osnovni zadatak ostvarivanje osećaja ugodnosti kod osoba koje u takvim prostorima borave.
Kompaktni klima uređaj – klima-uređaj kod koga se svi sastavni delovi nalaze u jednom kućištu, može biti prozorski ili krovni.

Kompresor – uređaj, odnosno deo rashladnog sistema koji služi za povećanje energetskog nivoa radne materije, odnosno za postizanje višeg pritiska i temperature primenom mehaničke energije.
Kondenzator – uređaj, odnosno deo rashladnog sistema u kome dolazi do kondenzacije (ukapljivanja) radne materije pri čemu se neposrednoj okolini dovodi toplota.
Konvekcija – jedan od tri načina izmene toplote do koje dolazi između čvrste površine i gasova ili tečnosti pri kretanju (npr. između vazduha i zida cevi), osnovni uslov konvekcije je međusobno kretanje (komešanje) čestica jer tada dolazi do stalnog međusobnog dodirivanja čestica različite temperature između kojih zatim dolazi do prelaza toplote.

L

Latentna toplota – toplota (toplotni izvor, toplotni tok) koja ne menja temperaturu, nego samo specifičnu entalpiju ili sadržaj vlažnosti u vazduhu.
Lokalna ventilacija – sistem prozračivanja i odzračivanja ograničen samo na jednu prostoriju.
Lokalni sistemi klimatizacije – sistemi klimatizacije (ne nužno i ventilacije) kod kojih se vazduh priprema zavisno od potrebe pojedinih prostorija ili manje grupe prostorija, pri čemu se u najvećem broju slučajeva radi o prostoriji (recirkulacioni vazduh).

M

MDK vrednost – najveći dopušteni udeo neke štetne materije („zaprljanja”) u vazduhu.
Meteorologija – nauka o fizičkom stanju atmosfere i pojavama koje se u njoj događaju.
Meteorološki parametri – vrednosti koje opisuju stanje atmosfere, odnosno vremenske ili klimatske prilike u nekom području.
Mešalište – deo sistema ventilacije i klimatizacije ili klima-uređaja u kome dolazi do mešanja svežeg spoljnog i vazduha iz prostorije (tzv. recirkulacionog vazduha).
Mešanje – postupak kojim se mešaju dve struje vazduha, npr. struja svežeg, spoljnog i zaprljanog vazduha iz prostorije (tzv. recirkulacionog vazduha).
Miris – subjektivan osećaj o prisutnosti neke materije u vazduhu.

N

Nivo aktivnosti – nefizički faktor sa odlučujućim uticajem na osećaj ugodnosti, jer uzrokuje odavanje toplote osobe, što direktno dovodi do povećanja toplotnog opterećenja prostorije
Nivo buke – veličina određena odnosom kapaciteta zvuka, odnosno snage koju odaje izvor i referentne vrednosti zvučne snage; naziva se i nivoom zvučne snage.
Nivo zvučnog pritiska – veličina jednaka logaritmu odnosa vrednosti stvarnog zvučnog pritiska i najmanje vrednosti delotvornog zvučnog pritiska, meri se uređajem za merenje buke (fonometrom).

Normalno stanje – dogovoreni iznosi pritiska, temperature i gustine kojima se opisuje neka materija; za vazduh iznosi 1,013 bar i 0 °C.

O

Odavanje toplote – prelaz toplote sa materije, osoba i drugih živih bića, rasvetnih tela, mašina, uređaja, opreme itd, na neposrednu okolinu.
Odeća – nefizički faktor sa važnim uticajem na osećaj ugodnosti jer njen toplotni otpor smanjuje odavanje toplote osobe.
Odsisni otvor – deo sistema ventilacije i klimatizacije kroz koji „zaprljani“ vazduh izlazi iz prostorije.
Odvlaživač – deo sistema ventilacije i klimatizacije koji služi za odvlaživanje vazduha; može biti apsorpcioni (sa materijama koje privlače vlagu, tzv. desikansima) ili izvedeni kao hladnjak.
Odvlaživanje – proces kojim se iz vazduha izdvaja određena količina vode.
Odzračivanje – postupak odvođenja „zaprljanog” vazduha iz prostorije.
Okolni vazduh – vazduh iz neposredne okoline zgrade; naziva se i spoljnim vazduhom.
Osetna temperatura – srednja vrednost temperature vazduha u prostoriji i srednje temperature površina prostorije; naziva se i senzibilnom temperaturom.
Osetnik – uređaj koji meri ili registruje vrednost neke fizičke veličine, naziva se i senzorom.
Osoba – jedan od tri osnovna pojma koja određuju ugodnost; od osobe potiče osećaj ugodnosti.
Ostakljena površina – građevinski element napravljen od stakla ili od neke slične, za Sunčevo zračenje propusne materije.
Osunčanje – obasjanost nekog mesta, odnosno površine, Sunčevim zracima.
Otpori strujanju – smetnje koje uzrokuju pad pritiska pri strujanju fluida koje mogu biti uzrokovane samim strujanjem (tzv. linijski otpori) ili geometrijom kanala ili cevi kojima fluid struji (tzv. lokalni otpor).
Ovlaživač – deo sistema ventilacije i klimatizacije ili klimatizovanog uređaja koji služi za ovlaživanje vazduha; može biti vodeni ili parni.
Ovlaživanje – proces kojim se vazduhu dovodi određena količina vode (vlage) u obliku sitnih kapljica ili pare.

P

Pad pritiska – razlika između početnog (npr. na usisnoj rešetki) i konačnog (npr. u istrujnom otvoru) pritiska do kojeg dolazi zbog otpora strujanju.
Položaj Sunca – pet uglovnih veličina opisuju upad Sunčevog zračenja.
Prigušenje – fizički proces kojim neka materija na sebe preuzima zvučne vibracije (energija vibracija) i pretvara ih u toplotu.
Prigušivač – deo sistema ventilacije i klimatizacije koji služi za prigušivanje, odnosno za smanjivanje buke.
Priprema vazduha – vazduh koji je prilagođen potrebama u prostoriji, odnosno zahtevima korisnika, npr. zagrejan, ohlađen, ovlažen, odvlažen, filtriran, itd.
Prirodna ventilacija – način prozračivanja prostorija kod kojeg nije potrebna dodatna mehanička energija za strujanje vazduha, već se ono zasniva na razlici pritisaka kao posledice udara vetra na pročelje zgrade i razlici temperatura u njoj i u njenoj neposrednoj okolini.
Prisilna ventilacija – način prozračivanja i odzračivanja prostorija kod koje je strujanje vazduha pomognuto delovanjem ventilatora, odnosno dodatne mehaničke energije i naziva se i mehaničkom ventilacijom.
Pritisak – fizička veličina određena odnosom sile (njene normalne komponente) na površinu
Projektne temperature – vrednosti temperatura spoljnjeg (okolnog) vazduha koje se uzimaju u obzir pri proračunu sistema grejanja i/ili ventilacije i/ili klimatizacije.
Promena stanja gasa – fizički proces na materiji u gasnom stanju.
Prostorija – jedan od tri osnovna pojma koja određuju ugodnost; u njoj je potrebno stvoriti osećaj ugodnosti.
Protivpožarna zaklopka – deo sistema ventilacije i klimatizacije te protivpožarnog sistema građevine kojim se u slučaju požara sprečava prolaz dimnim gasovima ili plamenu u delove građevine koji nisu zahvaćeni požarom.
Provođenje – jedan od tri načina razmene toplote do kojeg dolazi kod čvrstih materija, između dva čvrsta tela u dodiru te u tečnostima i gasovima koje miruju ili laminarno struje (bez mešanja čestica); odvija se pod uticajem temperaturnog gradijenta, a zasniva se na prenosu kinetičke energije između molekula.
Prozračivanje – postupak dovođenja svežeg spoljnog ili pripremljenog vazduha u prostorije.

R
Radna materija – materija koja učestvuje u radnom procesu rashladnog sistema; njenim isparavanjem u isparivaču dolazi do hlađenja neposredne okoline, a kondenzacijom u kondenzatoru do njenog grejanja, kao radne materije najčešće se koriste razni ugljovodonici i njihovi spojevi, voda, amonijak, itd.
Rashladna površina – deo sistema ventilacije i klimatizacije sa vodom i vazduhom kao prenosnicima toplote koji omogućava grejanje i hlađenje vazduha, koji može biti sveži spoljni, pripremljen ili vazduh iz prostorije (recirkulacioni vazduh), zračenjem i konvekcijom pri čemu je izmenjivačka površina ugrađena u građevinski element (zid, plafon ili pod) ili neposredno pričvršćena na njega.
Rashladni agregat – deo sistema ventilacije i klimatizacije koji služi kao izvor rashladnog učina pri indirektnom hlađenju, naziva se i rashladnikom vode ili chillerom (engl).
Rashladni sistem ili uređaj – sistem, odnosno uređaj koji omogućava hlađenje neke materije (npr. vazduha, vode) pri čemu njegovu osnovu najčešće predstavlja levokretni kružni proces radne materije; može biti izveden kao kompresorski (za ostvarivanje kruženja radne materije služi mehanička energija) ili kao apsorpcioni (za ostvarivanje kruženja radne materije služi toplotna energija).
Rashladni toranj – deo sistema ventilacije i klimatizacije koji služi za odvođenje toplote kondenzacije iz rashladnog uređaja.
Rashladni učin – fizička veličina opisana toplotnim tokom koji treba odvesti iz prostorije kako bi se postigla željena temperatura, tj. ugodnost, takođe i učin (snaga) rashladnog sistema, odnosno uređaja i njihovih delova.
Raspodela vazduha – način na koji se vazduh, odnosno vazdušne struje zavisno od njihove brzine, načinu strujanja i temperaturi (gustini) rasprodeljuju po prostoriji.
Rasvetno telo – uređaj koji služi za osvetljavanje prostorije (npr. žarulja, halogenska, fluoroscentna svetiljka, itd.).
Regulacija – proces kod kojeg jedna ili više ulaznih veličina utiču na jednu ili više izlaznih veličina, pri čemu redovno postoji povratno delovanje ili veza izlaznih na ulazne veličine.
Relativna vlažnost – odnos stvarnog parcijalnog pritiska vodene pare (vode, vlage) u vazduhu i njenog mogućeg pritiska zasićenja pri odgovarajućoj temperaturi; jedan od osnovnih faktora ugodnosti.

S

Senzibilna toplota – toplota (toplotni izvor ili toplotni tok) koja se manifestuje promenom temperature; naziva se i osetnom toplotom.
Smrad – subjektivan, redovno neugodan osećaj o prisutnosti neke materije u vazduhu.

Specifični toplotni kapacitet – fizička veličina koja pokazuje koliko je toplotne energije potrebno dovesti 1 kg mase materiji kako bi joj se temperatura povećala za 1K stišljive materije (gasovi) imaju dve vrste toplotnih kapaciteta; pri konstantnom pritisku i konstantnoj zapremini.
Split sistem – klima uređaj u odvojenoj izvedbi (od eng. split – podeliti, rascepiti), tj. sa dve jedinice; isparivačkom (unutrašnjem, niskopritisnom) smeštenom u prostoriji i kondenzacionoj (spoljnoj, visokopritisnoj) postavljenoj na spoljni zid, krov zgrade ili zemljište.
Spremnik rashladnog učina – uređaj, odnosno sistem koji omogućava privremeno skladištenje rashladnog učina na osnovu skladištenja senzibilne i latentne toplote u odgovarajućem mediju (najčešće vode ili tzv. fazno promenljivom materijalu).
Srednje mesečne temperature – vrednosti temperature vazduha u nekom mestu (po pravilu na meteorološkoj stanici) određene merenjem dnevnih temperatura vazduha tokom dužeg perioda.
Stepen odvajanja čestica – veličina koja pokazuje udeo ukupnog broja čestica određene veličine koje se mogu nahvatati na filteru, predstavlja meru kvaliteta filtera.
Sunčevo zračenje – toplota (toplotni tok) koja od Sunca stiže na Zemlju.
Sistem grejanja i/ili ventilacije i/ili klimatizacije – jedan od tri osnovna pojma koja određuju ugodnost; ima zadatak postizanja ugodnosti u prostoriji.
Sistem prozračivanja i odzračivanja – sistem koji omogućava dovođenje svežeg i odvođenje „zaprljanog” vazduha iz prostorije (sistem ventilacije).
Sistem ventilacije – sistem koji omogućava dovođenje svežeg spoljnog i odvođenje „zaprljanog” vazduha iz samo jedne prostorije (lokalna ventilacija) ili iz svih prostorija u zgradi (centralna ventilacija).
Sistem ventilacije i klimatizacije – sistem kojim se deluje na temperaturu, vlažnost i kvalitet vazduha te ostvaruje prisilna izmena vazduha u prostoriji, što neposredno služi postizanju ugodnosti.
Sveži vazduh – vazduh u kojem nema materija koje ga prljaju ili uzrokuju mirise, po pravilu podrazumeva spoljni (okolni) vazduh.

Š

Šum – neperiodične zvučne vibracije (nepravilnog ili stohastičkog oblika).

T

Temperatura – fizička velična kojom se manifestuje unutrašnje toplotno stanje nekog tela; dva tela imaju istu temperaturu kada između njih nema izmene toplote, odnosno kada postoji toplotna ravnoteža.

Temperatura vazduha – jedan od najvažnijih faktora ugodnosti, meri se u sredini prostorije, na visini 1,5 m od poda.
Termodinamika – nauka o toploti, odnosno deo fizike koji proučava toplotne pojave, zakone toplotne ravnoteže i pretvaranja toplote u druge oblike energije.
Termometar – uređaj kojim se meri temperatura.
Ton – zvučne vibracije pravilnog (sinusoidalnog) oblika.
Toplota – fizička veličina, odnosno oblik energije koji se karakteriše prelazom između tela različitih temperatura.
Toplotna ugodnost – stanje koje je postignuto kada je osoba zadovoljna temperaturom, vlažnošću i kretanjem vazduha u neposrednoj okolini te ne oseća potrebu ni za hladnijim, ni toplijim, ni vlažnijim, ni suvljim vazduhom.
Toplotni izvor – telo koje ima višu temperaturu (npr. osoba, grejno ili rasvetno telo, itd.) zbog čega dolazi do prelaza (razmene) toplote sa njega na okolinu ili druga tela niže teperature.
Toplotni otpor – otpor provođenju toplote ili sama materija koja ga pruža (npr. odeća, izolacioni materijal).
Toplotni ponor – telo koje ima nižu temperaturu (npr. spoljni zid, prozor, itd.) zbog čega dolazi do prelaza (izmene) toplote sa tela više temperature na njega.
Toplotni tok – fizička veličina koju opisuje toplota izmenjena u određenom vremenu.
Toplotni učin – fizička veličina opisana toplotnim tokom koji treba dovesti u prostoriju kako bi se postigla željena temperatura, tj. ugodnost; učin sistema grejanja i njegovih delova (kotla, ogrevnih tela, itd.).
Toplotno opterećenje – toplota, odnosno toplotni tok uzrokovana unutrašnjim i spoljnim izvorima; po iznosu je jednako potrebnom rashladnom učinu; naziva se letnjim opterećenjem prostorije.
Toplovazdušno grejanje – grejanje koje se zasniva na zagrevanju vazduha u sistemu ventilacije i klimatizacije; ako služi kao dodatni sistem grejanja (uz radijatore, konvektore, itd.), sveži, vanjski vazduh se u komori za pripremu (klima-komori) greje samo do temperature prostorije, a ako predstavlja jedini sistem grejanja, sveži, vanjski vazduh se zagrejava na nešto višu od željene temperature u prostoriji koja se zatim uspostavlja mešanjem.

U

Učin – fizička veličina koju opisuje obavljeni rad ili razmenjena toplota u određenom vremenu; naziva se i snagom.

Ugljen-dioksid – hemijski spoj, gasna materija koja čini 0,03 % zapreminskog udela vazduha, istiskuje vazduh iz prostorije i u većim količinama je opasan.
Ugodnost – svest jedne ili više osoba o ugodnoj okolini, njeno postizanje je osnovni zadatak svakog sistema grejanja, ventilacije i klimatizacije, naziva se komforom ili udobnošću.
Uzgon – okomito usmerena sila u fluidima koja uzrokuje podizanje, odnosno istiskivanje tela veće gustine.

V

Vanjska temperatura – temperatura vanjskog (okolnog) vazduha.
Vanjski vazduh – vazduh iz neposredne okoline zgrade; naziva se i okolnim vazduhom.
Vazduh – smesa azota, kiseonika, ugljen-dioksida, plemenitih gasova, vodene pare i raznih zaprljanja u šta se ubrajaju razni drugi gasovi, čestice materija i živi organizmi; osnovna materija za život na Zemlji i jedan od osnovnih prenosnika energije u sistemima ventilacije i klimatizacije.
VDE – nemački Savez za elektrotehniku, elektroniku i informacionu tehniku.
VDI – Udruženje nemačkih inženjera i Upustvo Udruženja nemačkih inženjera.
Ventilator – uređaj kojim se ostvaruje strujanje gasnog medija na osnovu pretvaranja mehaničke energije obrtanja u pritisak i kinetičku energiju strujanja gasa; može biti radijalni ili aksijalni.
Ventilator konvektor – deo sistema ventilacije i klimatizacije sa vodom i vazduhom kao prenosnicima toplote koji omogućava grejanje, hlađenje i filtriranje vazduha (svežeg, vanjskog i/ili pripremljenog te vazduha iz prostorije) pri čemu se potrebno strujanje ostvaruje ugrađenim ventilatorom; naziva se i eng. fan-coilom.
Vibracije – mehaničke oscilacije materijalnih čestica u elastičnom mediju, odnosno zvuk u širem smislu.
Vlažnost vazduha – udeo vlage (vodene pare) u vazduhu; može biti relativna ili apsolutna.
Vodena para – voda u gasovitom agregatnom stanju.
Vreme odjeka – vreme u kojem izvor neprekinutog šuma u nekoj prostoriji postiže smanjenje nivoa zvučne snage za 60 dB.
VRV – sistem – klima-uređaj u odvojenoj izvedbi koji radi sa više unutrašnjih i spoljnih jedinica te sa promenljivom količinom radne materije u cirkularnom protoku.

Z

Zaklopka – deo sistema ventilacije i klimatizacije ili klima-uređaja kojim se reguliše strujanje vazduha.
Zaštita od požara – mere i postupci za onemogućavanje širenja plamena u građevini u slučaju požara te za uklanjanje njegovih posledica.
Zazori – procepi, neprianjanja, pukotine u dosedu građevinskih elemenata (npr. prozora, vrata i njihovih ramova); nazivaju se i fugama.
Zona boravka – područje prostorije u kojem se događa većina ljudskih delatnosti; obuhvata prostor na udaljenosti 1 m od spoljnih zidova, 0,5 m od unutrašnjih zidova i do 2 m od poda; naziva se i bio-zonom ili zonom zadržavanja.
Zračenje –jedan od tri načina izmene toplote; kroz prostor se prenosi u obliku toplotnih zraka, odnosno elektromagnetskih talasa.
Zvuk – više istovremenih pravilnih zvučnih vibracija (tonova).

Prof. dr D. Škobalj, Ž. Đokić, dipl. inž.